Productaansprakelijkheid
Geschreven door:
Hein Kernkamp
Wat is productaansprakelijkheid?
Productaansprakelijkheid is de aansprakelijkheid van een producent voor schade die wordt veroorzaakt door een gebrek in zijn product. De producent kan de fabrikant van het eindproduct zijn, de fabrikant van een onderdeel ervan of van de grondstof, of eenieder die zich als fabrikant of producent aandient door zijn naam, merk of ander herkenningsteken aan te brengen op het product.
Wanneer is sprake van productaansprakelijkheid?
Op grond van de Europese richtlijn 85/374/EEG en de artikelen 6:185-6:193 BW is de producent aansprakelijk, zodra een door hem in het verkeer gebracht product een gebrek vertoont en daardoor schade toebrengt, ongeacht of sprake is van schuld of verwijtbaarheid aan zijn zijde. Het gaat dan om schade door dood of lichamelijk letsel of zaken die worden gebruikt in de privésfeer. De aansprakelijkheid zonder schuld of verwijtbaarheid is een zogenaamde risicoaansprakelijkheid.
Zijn er uitzonderingen op de risicoaansprakelijkheidsregeling?
Deze bijzondere regeling waarbij sprake is van risicoaansprakelijkheid kent een aantal uitzonderingen. De producent is niet aansprakelijk indien:
- hij het product niet in het verkeer heeft gebracht
- het product aanvankelijk niet gebrekkig was
- het gaat om niet-commerciële productie
- het product is in overeenstemming is met dwingende overheidsvoorschriften
- het op grond van de stand van de wetenschappelijke en technische kennis onmogelijk was het bestaan van het gebrek te ontdekken
- het gaat om een niet-gebrekkig bestanddeel
Speelt eigen schuld van de benadeelde een rol bij productaansprakelijkheid?
De aansprakelijkheid van de producent kan worden verminderd of opgeheven als de schade is veroorzaakt door zowel een gebrek in het product als door schuld van de benadeelde of een persoon voor wie de benadeelde aansprakelijk is.
Wie is aansprakelijk voor een gebrekkig product?
De producent van een product. Volgens de wet is dat:
- de fabrikant van een eindproduct
- de producent van een grondstof of de fabrikant van een onderdeel
- en een ieder die zich als producent presenteert door zijn naam, zijn merk of een ander onderscheidingsteken op het product aan te brengen
Ook de importeur die het product in de Europese Economische Ruimte invoert wordt als producent beschouwd.
Wat zijn gebrekkige producten?
Eén van de vereisten voor het recht op schadevergoeding op grond van artikel 6:185 BW is dat sprake moet zijn van een gebrekkig product. Artikel 6:186 lid 1 BW bepaalt dat een product gebrekkig is, indien het niet de veiligheid biedt die men daarvan mag verwachten, alle omstandigheden in aanmerking genomen en in het bijzonder:
- de presentatie van het product
- het redelijkerwijs te verwachten gebruik van het product
- het tijdstip waarop het product in het verkeer werd gebracht
In het tweede lid van artikel 6:186 BW staat dat een product niet als gebrekkig mag worden beschouwd uitsluitend omdat nadien een beter product in het verkeer is gebracht.
Doel: de bescherming van de consument
Als geen van de uitzonderingen zich voordoet is de aansprakelijkheid een gegeven. Het doel van de regeling is om een minimum beschermingsniveau voor de consument te waarborgen. Daarnaast houdt de consument het recht om op andere wijze zijn rechten geldend te maken, zoals door iemand anders aan te spreken of een beroep te doen op onrechtmatige daad.
Onrechtmatige daad
Gebrekkige producten kunnen uiteraard ook schade veroorzaken die buiten deze wettelijke regeling valt, zoals aan bedrijfseigendommen. Ook dan kan sprake zijn van aansprakelijkheid, maar dan moet worden teruggevallen op de onrechtmatige daad. De Hoge Raad heeft een aantal standaardarresten gewezen over het in het verkeer brengen van gebrekkige producten, zoals de arresten Moffenkit (NJ 1966/279), Du Pont/Hermans (NJ 1997/219), Koolhaas/Rockwool (NJ 2000/159) en Haagman/Vaessen (NJ 2000/644).
Uit de arresten volgt dat een producent onrechtmatig handelt door een product in het verkeer te brengen dat schade veroorzaakt bij normaal gebruik voor het doel waarvoor het bestemd was. Uit het arrest Du Pont/Hermans volgt dat hierbij moet worden aangesloten bij het criterium voor gebrekkigheid in de wettelijke regeling over productaansprakelijkheid, dat wil zeggen dat een product gebrekkig is - en degene die het in het verkeer brengt onrechtmatig handelt - indien het product niet de veiligheid biedt die men daarvan mag verwachten (artikel 6:186 BW). Het gaat er hierbij dus om of het product de eigenschap heeft geen schade te veroorzaken aan personen of zaken (veiligheid).
Zo kunnen dus ook zakelijke geschillen over gebrekkige producten aan de rechter worden voorgelegd.
Leg uw zaak voor aan een advocaat
Onze advocaten adviseren en procederen regelmatig over productaansprakelijkheid. Leg ons vrijblijvend uw vragen voor. Ons motto is niet voor niets: "Uw probleem, onze zorg."
Meer informatie?
Hein Kernkamp helpt u graag verder.
