Geschreven door:
Een rechtspersoon kan worden ontbonden door middel van een ontbindingsbesluit, dat wordt genomen door de algemene vergadering van aandeelhouders (bij een NV of BV) of het bestuur (bij een stichting).
Indien er nog baten zijn, moet een vereffenaar worden aangesteld en treedt een formele vereffeningsfase in. De vereffenaar handelt dan de lopende verplichtingen af, volgens de in de wet gestelde eisen, zoals
de inschrijving van de vereffenaar in het handelsregister (2:23 lid 4 BW) en het afleggen van rekening en verantwoording door de vereffenaar. Pas na afronding van de vereffening houdt de rechtspersoon op te bestaan. Overtreffen de schulden de baten, dan moet de vereffenaar het faillissement van de rechtspersoon aanvragen. Dit is dus een complexe, maar ook met waarborgen omkleedde procedure.
Sinds 1994 voorziet de wet ook in de mogelijkheid van een snelle ontbinding zonder formele vereffeningsfase. Als ar geen bekende activa zijn op het tijdstip dat het ontbindingsbesluit genomen wordt, houdt de rechtspersoon op dat moment op te bestaan (artikel 2:19 lid 4 BW). Deze ontbindingsvorm wordt ook wel ‘turboliquidatie’ genoemd.
Er hoeft geen vereffenaar aangesteld te worden omdat er geen baten zijn en er niets meer valt te vereffenen. De wet stelt bij de toepassing van de turboliquidatie geen nadere eisen aan de verantwoording over het ontbreken van baten of de afwezigheid van schulden. Het bestuur doet enkel opgave bij de Kamer van Koophandel van het feit dat de rechtspersoon is opgehouden te
bestaan en verzoekt om uitschrijving uit het handelsregister. De turboliquidatie wordt daarom beschouwd als een snelle, eenvoudige en goedkope wijze om een rechtspersoon op te heffen. In veruit de meeste gevallen dat een ontbindingsbesluit wordt genomen is sprake van een turboliquidatie. In 2018 was in circa 33.000 van de 37.000 bij de Kamer van Koophandel ingeschreven liquidaties sprake van een turboliquidatie.
In veruit het grootste geval van de turboliquidaties gaat het om het op eenvoudige en goedkope wijze opruimen van inactieve rechtspersonen. Dat was precies het doel van de in 1994 ingevoerde nieuwe regeling, die juist ook beoogde om te voorkomen dat malafide personen misbruik zouden gaan maken van een door hen gekochte lege vennootschap. Enerzijds geldt dus dat het doel van de wetgever bereikt is en dat het systeem goed werkt.
Maar voor individuele schuldeisers kan het buitengewoon frustrerend zijn dat de wederpartij van de ene op de andere dag verdwijnt, terwijl er slechts geraden kan worden naar de precieze omstandigheden en naar de vraag of geen sprake is van onrechtmatige onttrekkingen of andere malversaties.
Een belangrijke vraag voor schuldeisers is of er niet toch nog baten aanwezig waren, of niet onrechtmatig gehandeld is en of niet toch alsnog verhaal mogelijk blijkt te zijn. Schuldeisers zijn hierin zeker niet kansloos. Van benadeling kan bijvoorbeeld sprake zijn als blijkt dat:
Er is behoorlijk veel jurisprudentie waarin de toepassing van een turboliquidatie leidt leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders, die daarbij of voorafgaand aan de liquidatie onrechtmatig hebben gehandeld jegens deze schuldeisers.
Zo levert turboliquidatie met verzwijging van baten onrechtmatig handelen van de bestuurder op. Wel moeten gedupeerde schuldeisers bewijzen of op zijn minst aannemelijk maken dat sprake is van onrechtmatig handelen en dat zij benadeeld zijn. Dat is soms lastig.
Schuldeisers kunnen de rechtbank ook verzoeken om heropening van de vereffening, ook in het geval er geen vereffening heeft plaatstgevonden (artikel 2:23c lid 1 BW). Dit gebeurt maar zelden. Het grote probleem waar schuldeisers zich mee geconfronteerd zien is de kennisachterstand. De minister heeft in 2019 bij brief aangekondigd dat hij daar wat aan wil gaan doen.
In de plannen van de minister wordt het bestuur in de toekomst verplicht tot het opstellen en deponeren van een slotbalans, die vergezeld gaat van een bestuursverklaring waarom baten ontbreken. Indien van toepassing worden deze stukken vergezeld van een slotuitdelingslijst.
De slotbalans heeft betrekking op het boekjaar van de turboliquidatie en moet worden gedeponeerd bij het handelsregister. Ook moet het bestuur zorgdragen voor een algemene bekendmaking van de
ontbinding zonder vereffening en moeten de slotbalans met de jaarrekening ter inzage worden gelegd bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel.
Tenslotte moeten vóór de doorhaling van de rechtspersoon in het handelsregister de jaarrekeningen over alle eerdere boekjaren openbaar gemaakt zijn. Zover is het nu echter nog niet. Voorlopig is de turboliquidatie niet alleen snel en goedkoop, maar dus ook een regeling die door sommigen misbruikt wordt, al is daar ook nu al zeker wat aan te doen voor achterblijvende crediteuren.
Onze advocaten adviseren en procederen regelmatig over turboliquidaties. Heeft u een vraag? Bel ons voor het maken van een afspraak van een vrijblijvend informatief gesprek, waarin wij u kunnen aangeven wat wij voor u kunnen betekenen. Ons motto is niet voor niets: 'Uw probleem, onze zorg.'
Hein Kernkamp helpt u graag verder.
KvK: 74640518
BTW: NL859977602B01
IBAN: NL37ABNA0844817805
Minerva Advocaten B.V.
Meent 106
3011 JR Rotterdam
Wij gebruiken cookies om onze website te verbeteren en analyseren.